Biểu hiện và cách chữa bệnh lười biếng

Hãy hình dung xem bạn sẽ thế nào nếu “vượt qua chính mình”, chiến thắng được bệnh lười? Trước tiên hãy tự kiểm tra bệnh lười của mình ở mức độ nào, và các toa thuốc tâm lý trị bệnh sẽ như sau:

Hãy tự kiểm tra xem mức độ lười của mình bằng trắc nghiệm sau đây nhé!

1. Khi lập một kế hoạch làm việc, bạn thực hiện thế nào?

a. Hoàn thành sớm hơn hoặc đúng tiến độ dự kiến (2 điểm)

b. Trễ hơn đôi chút nhưng vẫn hoàn thành (1 điểm)

c. Thường xuyên “vỡ” kế hoạch (0 điểm)

2. Bạn làm bài tập/ nhiệm vụ khi nào?

a. Ngay sau khi nhận nhiệm vụ (2 điểm)

b. Khi rảnh và có hứng thì làm (1 điểm)

c. Gần sát nút mới “vắt chân lên cổ” để chạy (0 điểm)

3. Hoạt động thường xuyên nhất của bạn trong ngày (trừ 8 tiếng để ngủ) là gì?

a. Làm việc và tạo ra sản phẩm hoặc học bài, làm bài (2 điểm)

b. Các hoạt động ngang bằng nhau, không có hoạt động nào thường xuyên nhất (1 điểm)

c. Nghỉ ngơi như: nằm, xem tivi, đi lòng vòng, ngủ trưa, xem truyện, chơi game, chat, viết blog, buồn vu vơ… (0 điểm)

4. Khi hoàn thành một đầu việc nhỏ, việc kế tiếp bạn sẽ làm là gì?

a. Tiếp tục lấy đà “rồ ga” hoàn tất những phần còn lại (2 điểm)

b. Chỉ nghỉ giải lao một tẹo rồi làm tiếp (1 điểm)

c. “Phải nghỉ ngơi chứ!” (0 điểm)

5. Câu nói nào sau đây thường xuất hiện trong suy nghĩ của bạn?

a. Làm nốt cho nó xong! (2 điểm)

b. Không biết có nên làm tiếp không… (1 điểm)

c. Thôi, đành để lần sau vậy! (0 điểm)

Nếu tổng số điểm của bạn từ 4 điểm trở xuống, bạn được chẩn đoán là mắc bệnh lười rồi đó.

Mỗi người chúng ta mắc phải bệnh này vì những tác nhân gây “bệnh” khác nhau, hãy xem bạn thuộc dạng nào trong năm nguyên nhân sau đây nhé:

1. Lệ thuộc cảm xúc bản thân

Trường hợp này không phải là “hàng hiếm” và nguyên nhân đầu tiên do chúng ta luôn tìm cách để có những cảm giác dễ chịu tức thời, trong khi hậu quả lâu dài thì còn xa nên tính sau. Hiện tượng này còn gọi là sự “nô lệ cảm xúc”.

2. Ý chí ít được mài giũa

Khi gặp bài toán khó, bạn thường hay quyết tâm giải bằng được hay tự nhủ: “Thôi kệ, để mai lên lớp, thầy giải luôn cho khỏe”? Dần dà, những lần phản ứng theo kiểu dây dưa như thế sẽ tạo nên một lối mòn ăn sâu vào tâm thức. Và những lần sau thì buông xuôi, tới đâu thì tới.

3. Không có động lực

N.M.Vũ (HS Trường TKH) tâm sự trên blog cá nhân: “Sáng sớm mở mắt đã thấy chữ “chán” treo lơ lửng trên đầu. Ngồi vào bàn chưa đầy 15 phút là đã muốn bật dậy đi đâu đó. Học kỳ vừa rồi có hai môn dưới điểm trung bình, bị "ổng bả" nẹt cho một trận. Riết rồi cũng quen chả muốn làm gì, chẳng còn thiết tha chuyện gì nữa”.

Xe chạy phải có động cơ. Thủ phạm thứ ba làm ta lười chính là thiếu động lực hành động.

4. Nhiệm vụ không rõ ràng

Có bao giờ bạn tự hỏi: “Trời ơi, quá nhiều việc để làm nên chẳng biết phải làm cái nào trước”?

5. Sức khỏe kém

Nếu tất cả nguyên nhân trên đều không phải thì bạn nên kiểm tra lại “mức xăng” của mình. Nếu có biểu hiện ngủ nhiều, uể oải, hay chóng mặt, đầu óc cứ oang oang và thường xuyên có cảm giác rỗng tuếch thì có lẽ cơ thể bạn đã hỏng hóc làm bạn không còn “chạy tốt”.

"Kê toa" trị bệnh

Để có thể “chia tay” với bệnh lười, bước đầu tiên bạn cần phải làm là “bắt mạch” xem những nguyên nhân nào trong năm điều đã kể trên là thủ phạm chính dẫn đến tình trạng hiện tại của bạn. Sau đó bạn hãy tìm hiểu thêm về những “toa thuốc” tâm lý để lấy lại sự “tự do” cho mình.

Toa thuốc số 1: Cảm xúc chiến thắng

Viên thuốc thứ nhất: hình dung ra kết quả và hậu quả

Hãy hình dung xem bạn sẽ thế nào nếu “vượt lên được chính mình”? Kết quả tốt đẹp to lớn phía trước sẽ kích thích bạn vượt qua những dễ chịu nho nhỏ trước mắt. Song song đó, hãy “chêm” vào hình ảnh bạn sẽ “đạt được” nếu như mình chịu thua và bắt đầu đắm chìm trong những thú vui lặt vặt.

- Viên thuốc thứ hai: Treo giải thưởng

Bạn lười vì bạn thích hưởng thụ. Hãy tận dụng điểm yếu để biến thành điểm mạnh bằng cách: Treo giải thưởng cho bản thân.

Toa thuốc số 2: Xây dựng lại bức tường ý chí

- Viên thuốc thứ nhất: Bài tập ý chí ngắn

Hãy dành ra 15 phút liệt kê tất cả những thói quen “dây dưa” của bạn. Đặt mục tiêu hành động dứt khoát trong thời gian ít nhất 1 tuần. Những lần dứt khoát như thế lặp đi lặp lại nhiều lần nghĩa là bạn đã xây từng viên gạch cho một thói quen mới, một tác phong mới, tác phong công nghiệp, đầy dứt khoát và ý chí.

- Viên thuốc số 2: Tự đặt vào thế bí

Hãy công bố cho mọi người trong nhà biết kế hoạch của bạn. Hãy cam kết và đưa ra lời hứa cho sếp/ đồng nghiệp. Nếu không cố gắng chăm chỉ để hoàn thành, bạn sẽ phải “cực kỳ bẽ mặt” trước mọi người.

Toa thuốc số 3: Thổi lửa vào cơ thể

- Viên thuốc thứ nhất: Tự tạo đam mê

Hãy cho thêm mồi vào rượu, hãy thổi lửa vào trong đống rơm. Biến hóa công việc nhàm chán thành một hoạt động thú vị. Điều gì sẽ xảy ra nếu bạn cá cược với đứa bạn thân xem ai tìm ra đáp án của 3 bài toán trước? Và bạn có thấy nhàm chán khi thử nghiệm một ý tưởng “điên rồ” mình tâm đắc?

- Viên thuốc thứ hai: Tìm ra động lực

Trước khi tiến hành bất cứ công việc nào, hãy liệt kê ra ít nhất 3 lợi ích của việc bạn đang làm. Bạn thử mổ xẻ xem trong công việc bạn làm có gì thú vị? Loại công việc nào cũng có cái thú vị của nó, quan trọng là bạn có biết “vạch lá tìm hoa” hay không mà thôi!

Toa thuốc số 4: Biết đường phải đi

- Viên thuốc thứ nhất: đặt mục tiêu và kế hoạch rõ ràng

Mục tiêu rõ sẽ giúp bạn biết rằng mình phải đi đâu. Nhưng một điều quan trọng không kém là phải đi như thế nào? Lập ra kế hoạch và phương án thực hiện. Nhớ đặt cho mình một “giờ G” để định ra hạn cuối mà mình phải hoàn tất.

- Viên thuốc thứ hai: chia nhỏ

Chia những kế hoạch lớn thành những nhiệm vụ nhỏ. Hoàn thành từng điều một, thay vì “đa mang” bù đầu bù cổ trong suốt thời gian làm. Chia nhỏ công việc cũng giúp bạn nhìn rõ nhiệm vụ hơn, từ đó bạn biết cụ thể mình có bao nhiêu việc phải làm. Song song đó, hãy chia thời gian học/ làm việc thành những khoảng nhỏ, thay cho một kế hoạch dài hạn không khả thi.

- Viên thuốc thứ ba: hoạt động mồi

Chọn một việc dễ để làm trước. Việc đầu tiên trơn tru sẽ tạo trớn cho các toa tàu phía sau. Nên nhớ, hãy chọn một nhiệm vụ để khởi đầu, nếu không kế hoạch rất dễ “chết”.

Toa thuốc số 5: “tiêm” vitamin sức khỏe

Nguyên nhân này bạn nên gặp bác sĩ để “tổng duyệt” toàn bộ cơ thể. Song song đó hãy chú ý những loại thức ăn “tiêm” cho bạn nhiều vitamin và năng lượng. Và cuối cùng, phương thức thần diệu muôn thuở chính là tập thể dục. Cơ thể vận động, đầu óc cũng có trớn để vận động. Không thể có một trí tuệ minh mẫn trong một cơ thể không cường tráng, bạn nhé!

Chúc bạn chiến thắng được chính mình.Th.S NGUYỄN HOÀNG KHẮC HIẾU Khoa tâm lý giáo dục ĐH Sư phạm TP.HCM/TTO)